تزریق ب ث ژ داخل مثانه

تزریق ب ث ژ داخل مثانه برای درمان و پیشگیری سرطان مثانه و برای پیشگیری مراحل اولیه یا عود کننده تومورهای پاپیلاری درجه T1 یا Ta بعد از جراحی مجرای ادراری استفاده می شود. سرطان مثانه چهارمین سرطان شایع در میان مردان و هشتمین سرطان شایع در میان زنان است. تخمین زده شده در کشوری که ۲۵۰‌میلیون جمعیت دارد سالانه حدود ۶۵‌هزار مورد جدید ابتلا به سرطان مثانه گزارش می‌شود که ۱۳‌هزار نفر از آنها به‌علت ابتلا به این تومور جان خود را از دست می‌دهند.

این سرطان تقریباً در مردان ۵/۲ برابر بیشتر از زنان گزارش شده است ولی زنان بیشتر در اثر این بیماری می‌میرند.متخصصان اورولوژی تأکید می‌کنند که تاکنون در منابع علمی در مورد ریسک فاکتورهای ابتلا به این تومور عوامل متعددی ذکر شده است که هنوز تأثیر آنها در ابتلا به سرطان مثانه به اثبات نرسیده است.

واکسن ب ث ژ برای پیشگیری و مبارزه با سل نیز بکار میرود. در کشورهایی که بیماری سل شایع است یک دوز در نوزادان سالم توصیه می‌شود که بهتر است تا حد ممکن زمان تجویز آن به زمان تولد نزدیک باشد.

تزریق ب ث ژ در مناطقی که بیماری سل شایع نیست تنها در نوزادان در معرض خطر بالا واکسیناسیون انجام می‌شود در حالی که در موارد مشکوک به بیماری این موارد به صورت جداگانه مورد آزمایش و درمان قرار می‌گیرند. بزرگسالانی که سل ندارند و قبلاً واکسینه نشده‌اند اما اغلب در معرض بیماری سل مقاوم در برابر دارو قرار دارند ممکن است واکسینه شوند.

موارد مصرف ب ث ژ درمان سرطان (تومور) مثانه و پیشگیری از تومورهای اولیه عود کننده مجاری اداری است.

تاثیر تزریق ب ث ژ داخل مثانه

باسیل کالمت گرین (Bacillus Calmette- Guerin-BCG) یک باکتری زنده مربوط به سل گاوی است. تزریق ب ث ژ داخل مثانه یک درمان رایج برای سرطان مثانه (از نوع غیر تهاجمی به عضلات مثانه ) است و معمولاً برای سرطان هایی است که احتمال بدخیمی شان در طول زمان زیاد است تزریق ب ث ژ داخل مثانه با تحریک سیستم ایمنی ، باعث تشدید و تقویت مبارزه با سلول های سرطانی مثانه می شود. مایکوباکتریوم بوویس باسیل کالمت-گوئرین کناف ضعیف شده موجب تحریک پاسخ ایمنی در محل تزریق داخل مثانه ای می شود و به دنبال پاسخ التهابی و حضور ماکروفاژها و لوکوسیت ها در مثانه تومورهای اوروتلیوم تخریب می گردند.

ب ث ژ مایع محلولی است که با استفاده از یک سوند وارد مثانه می شود ، این محلول باید ۲ساعت در مثانه بماند و سپس بیمار از راه ادرار آن را تخلیه کند. این درمان به مدت ۶ هفته و هفته ای یک بار باید انجام شود ، اولین جلسه درمانی ۳-۲ هفته بعد از آخرین جراحی انجام می شود. ممکن است برای افزایش تأثیر درمان ، از درمان های کمکی هم استفاده شود.

تزریق ب ث ژ داخل مثانه همراه با جراحی تراش داخل مثانه(TURBT) – تأثیر گذار ترین درمان برای سرطان مثانه در مراحل اولیه و سطحی می باشد. دیده شده که استفاده از ب ث ژ باعث تأخیر (نه لزوما جلوگیری از) رشد تومور به مراحل پیشرفته تر ، کاهش احتمال برداشت کامل مثانه و افزایش شانس زندگی است.

شیوه تزریق ب ث ژ داخل مثانه

• یک ویال در ۵۰ سی سی سالین بدون نگهدارنده، سوسپانسیون شود و با سوند وارد مثانه شود و تا دو ساعت در موضع بماند.
• در بالغین یک ویال رقیق شده هفته ای یک مرتبه برای ۶ هفته

درمان سرطان مثانه با تزریق ب ث ژ داخل مثانه

در حدود ۷۰% از افرادی که با سرطان مثانه مراجعه می کنند ، تنها لایه سطحی مثانه آنها درگیر است و درگیری عضلات مثانه در آنها مشاهده نمی شود. درمان اولیه که برای آنها انجام می شود برداشتن تومور از طریق سیستوسکوپ (TURBT) و تراشیدن مثانه می باشد؛ معمولاً بعد از این کار از یک درمان تکمیلی به منظور جلوگیری از عود استفاده می کنند.

• در حدود ۲۵-۲۰ % از افراد فوق تومورشان بعد از مدتی به نوع تهاجمی تبدیل می شود.
• ۳۰% باقیمانده از ابتدا ، با درگیری ماهیچه های مثانه مراجعه می کنند ؛ در این حالت جراحی آنها به صورت برداشت کامل مثانه (سیستکتومی- (Cystectomy و بافت های اطراف است.

اولین قدم در درمان مثانه

رایج ترین درمان اولیه در سرطان مثانه -غیر تهاجمی به ماهیچه های مثانه- جراحی است . هدف برداشتن نواحی غیرطبیعی و درگیر میباشد ، این کار از طریق مجرای ادراری انجام می شود .

برداشت تومور مثانه از طریق مجرای ادراری

این نوع برداشت تومور به این صورت است که پزشک از طریق یک سیستوسکوپ (Cystoscope) داخل مثانه را می بیند و نواحی که به نظر درگیر هستند را برمی دارد(آن ناحیه را می تراشد). سیستوسکوپ یک لوله باریک و بلند است که دارای چراغ و دوربین است.

در بیشتر موارد این کار در اتاق عمل در حالی که بیمار بیهوش است انجام می شود. بعد از این کار بیمار می تواند مرخص شود ، بعضی اوقات بیمار باید تا چند روز بعد از جراحی سوند ادراری داشته باشد.

گاهی در بیمارانی که تومورهای مهاجم تری دارند ، بعد از چند هفته از جراحی اولیه دوباره TURBT انجام می دهند تا مطمئن شوند توموری حین جراحی اولیه باقی نمانده است ، اگرهم ناحیه درگیر جدیدی مشاهده شود آن را بر می دارند. اگر هیچ مشکلی حین درمان دوم مشاهده نشود ، درمان تکمیلی را شروع می کنند.

درمان تکمیلی سرطان مثانه

در ۵۰% بیمارانی که کل تومورشان را با استفاده از روش TURBT برداشته اند بعد از حدود ۱۲ ماه عود مشاهده شده است. به دلیل همین احتمال زیادعود ، معمولاً یک درمان تکمیلی هم پیشنهاد می شود. نوع درمان تکمیلی پیشنهادی ، به خطر عود بیماری بستگی دارد :

گروهی که احتمال عودبیماری آنها کمتر است(Low Risk):

برای این گروه یک جلسه شیمی درمانی داخل مثانه ای در حین اولین جراحی تومور از راه مثانه تجویز می شود.

این کار معمولاً با استفاده از یک سوند (لوله انعطاف پذیری که از طریق مجرای ادراری عبور داده می شود) انجام می شود. این کار باعث می شود تا درمان مستقیماً روی باقی مانده سلول های تومورال انجام شود، این دارو سلول های سرطانی را تخریب می کند و مانع از پدیدار شدن مجدد آنها و تشکیل تومورهای جدید می شود.

گروهی که احتمال بازگشت بیماری آنها متوسط است :
برای این افراد ، یا ۶ هفته شیمی درمانی داخل مثانه ای (معمولاً با داروی میتومایسین ) یا ایمنی درمانی داخل مثانه ای با ب ث ژ تجویز می شود.

گروهی که احتمال بازگشت بیماری آنها بیشتر است :
برای این گروه ابتدا درمان با ۶-۲ هفته ایمنی درمانی داخل مثانه ای (BCG) انجام می شود ، سپس درمان های کمکی هم می گیرند تا نتیجه کامل شود. هر چند اگر بیماری گسترده باشد(سرطان مهاجم به بافت عضلانی) بهتر است کل مثانه را با جراحی بردارند.

عوارض جانبی تزریق ب ث ژ داخل مثانه

بیشتر افرادی که با ب ژ درمان می شوند با عوارضی رو به رو می گردند که شایع ترین آنها عبارتنداز: نیاز فوری بیمار به ادرار کردن، درد حین ادرار ، تب ، خون در ادرار و بدن درد . این علائم معمولاً از ۴-۲ ساعت بعد از درمان شروع می شوند و تا ۴۸ساعت بعد بهبود پیدا می کند.

اگر فردی تا ۴۸ساعت بعد از درمان دچار تب بالای C°۳۸ و تعریق شدید در شب شد، باید کادر درمانی خود را در جریان بگذارد. شاید اینها علامت نادر ولی خیلی جدی عفونت کل بدن باشند. سایر عوارض جانبی عبارتند از:

• علائم شبه آنفولانزا
• بی اشتهایی
• احتباس ادراری
• پنومونی
• راش پوستی
• خون در ادرار
• درد مفاصل
• درد شکمی
• لکوپنی
• ترومبوسایتوپنی
• سمیت کلیوی
• لرز
• عفونت مجاری ادراری
• دفع ادرار دردناک و یا مشکل
• سوزش ادرار
• شب ادراری
• عفونت مثانه
• درد ناحیه ژنیتال
• درد عضلات مجاری ادراری
• کو آگلوپاتی
• انقباض مثانه
• سفتی بدن
• گرانولوما کبدی
• انسداد ادراری
• التهاب میزراه

هشدارها در رابطه با تزریق ب ث ژ داخل مثانه

• احتمال واگیری باکتری ضعیف شده زنده وجود دارد.
• آماده سازی، نگهداری و دفع آن مانند مواد دارای خطر زیستی باشد.
• احتمال بروز عفونت در صورت ورود سوزن به پوست فرد تزریق کننده وجود دارد.
• احتمال ابتلا به عفونت در بیمارانی که داروی وریدی ای دریافت می کنند که در محل آماده سازی واکسن ب ث ژ آماده شده است وجود دارد.
• احتمال انتشار عفونت حتی عفونت های کشنده گزارش شده است.

موارد منع مصرف تزریق ب ث ژ داخل مثانه

• سل فعال
• سیستم ایمنی سرکوب شده
• سوراخ شدگی مخاط مثانه
• بیماران با ضعف ایمنی
• ایدز
• لنفوم و سرطان ها
• مصرف کنندگان طولانی مدت کورتون
• افراد دچار تب یا عفونت ادراری

مصرف واکسن ب ث ژ داخل مثانه ای در بارداری

C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )

تداخلات دارویی واکسن تزریق ب ث ژ داخل مثانه

• آنتی تیموسیت گلوبولین
• اتامبوتول
• سفتریاکسون
• وین کریستین
• ریفاپنتین
• بکلومتازون
• متوترکسات
• هیدروکسی اوره (هیدروکسی کربامید)
• ریفاکسیمین
• داکلی زوماب
• سفتارولین
• کابازی تاکسل
• تیکوپلانین
• آلترتامین
• سرتولیزوماب پگول
• بکلومتازون استنشاقی

شرایط نگهداری دارو

دارو در معرض نور آفتاب نباشد. پودر ب . ث . ژ و محلول آماده باید در یخچال نگهداری شود. دمای مطلوب ۲ تا ۸ درجه می باشد.